Müzik notalarının adları nereden geliyor?

Bir ses dizisinin farklı adımlarına hecelerin atanması uygulaması olan solmizasyon, eski Hindistan’da ortaya çıktı. Birkaç bin yılda hızla ilerleyerek 6. yüzyıl İspanya’sına, Sevilla Başpiskoposu Isidore’un “sesler hatırlanmadığı sürece yok olup giderler, çünkü yazıya geçirilemezler” diye yakındığı zamana kadar uzandı.

Aynı zamanda müzik ustası olan Guido d’Arezzo adlı Benediktin keşişi, daha sonra kutsal ezgilerin tarihe karışmasını önleyecek bir sistem üzerinde çalışmaya başladı. D’Arezzo, solmizasyona aşinaydı ve o dönemde popüler olan Gregoryen ilahilerinin çoğunun tonun yukarı ve aşağı doğru ilerleyişini görebildikleri ve sesle ilişkilendirebildikleri takdirde şarkıcılar tarafından kolayca öğrenilebileceğini belirtti.

Skalanın notalarına (C, D, E, F, G, A, B, C) birer hece belirledi: Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si (Ti), Do. Evet, aslında sol: geleneksel olarak tonik notalar bu şekilde yazılır ve halk arasında sıklıkla Solfa veya Solfej skalası olarak anılır. Bunlar keşişin öylesine seçtiği rastgele sesler değildi. Orta Çağ’da akşam duası için söylenen, çok iyi bilinen bir ilahi olan “Ut Queant Laxis”ten geliyorlardı. Şarkının birbirini takip eden her satırı bir öncekinden bir nota daha yüksekte başlıyordu, bu yüzden Guido her satırın her kelimesinin ilk harflerini kullandı: Ut queant laxis, Resonare fibris: Mire gestorum, Famuli tuorum: Solve, vb. Sonunda Ut’un telaffuzunun çok zor olduğu düşünüldü ve değiştirildi.

Ut queant laxis

resonare fibris

Mira gestorum

famuli tuorum,

Solve polluti

labii reatum,

Sancte Iohannes.

Guido d’Arezzo’nun yöntemi işe yaradı mı? Julie Andrews’un (Rodgers ve Hammerstein aracılığıyla) The Sound of Music’te belirttiği gibi, “Şarkı söyleyeceğiniz notaları bildiğiniz zaman, hemen hemen her şeyi söyleyebilirsiniz!”

Görsel: The Sound of Music