Panama’nın Rengarenk Otobüslerine Son Biletler

Panama gibi ışıklı, gürültülü ve kaosun yaşandığı vahşi bir ülkede, yaya geçinden cesaretle geçmeden önce en az iki kere sağa sola bakmak gerekir.

Herhangi bir anda, önünüzden karnavalı andıran ilginç bir otobüs geçebilir. Hoparlörlerinden bangır bangır reggaeton (reggea ile hiphop karışımı bir müzik türü) yayan, caddeyi sarsarak ilerleyen, içeride üst üste yığılmış yolculardan birinin cırtlak bir sesle bağırmasıyla duran bir, Diablo Rojo…

Diablo Rojo olarak bilinen, Panama’nın meşhur halk otobüslerinin dış yüzeylerindeki karikatürize ve rengârenk çizimler, onların hızı ve gücünü yansıtır. Yüksek sesli müzik ve cesur görseller aynı zamanda daha fazla yolcu demektir.

Savaş sonrası yıllardan beri, Diablo Rojo sürücülerinin eski Amerikan okul otobüslerini birer Diablo Rojo’ya dönüştürmek istediğinde ihtiyaç duyduğu yerel sanatçılar vardır;

Aşağıda izleyeceğiniz, Short off Sunday’in yönetmeni Eoin Mclaughlin, en önemli Diablo Rojo sanatçılarının biri olan Andres Salazar’ın ağzında aktararak “Panama’da hiçbir şey kolay değildir” diyor ve yine onun sözleriyle devam ediyor;

“Her şey senin yüzünde var; seks, şiddet, uyuşturucu ve renkler. Ilımlılık anlamsızdır. Eğer sen otobüsünü boyalı istiyorsan, o zaman gerçekten boyalı istiyorsundur. “

Diablo Rojo’ların sürekli değişen tasarımları zamanın seslerini ve stillerini yansıtıyor. Diablo Rojo sanatçıları, sarı boyalı çelik tuval üzerine, tropikal manzara, dini ikonografi ve Latin Amerika’nın en sevilen sanatçı, aktör ve sporcularının portrelerini çizerek bunları harmanlıyorlar.

Diablo Rojo sanatçılarından Salazar’ın ifadesiyle yaptığı iş; hem mobil bir sanat hem de ülke folklorunun önemli bir parçası haline gelmiştir.

Günümüzde, Diablo Rojo’nun yerini soluk, klimalı otobüsler, metro alırken, tarihin bu eşsiz parçaları hızla kayboluyor. Mclaughlin bu durumu, “Andres hayatını tutkuyla yaptığı işe adamış, onun zamanı geçtikçe otobüslerde birer birer hurdaya çıkıyor. Bir gün biteceğini bilse de onun çalışmaları hala önemini koruyor” diye anlatıyor.

Video: Nowness